Семінар па карпаратыўным кіраванні правяла Асацыяцыя сумесна з Мінэканомікі

Семінар на тэму «Карпаратыўнае кіраванне: перспектывы развіцця ў Рэспубліцы Беларусь" для прадстаўнікоў дзяржаўных органаў і прадпрыемстваў правяла Асацыяцыя Еўрапейскага Бізнесу сумесна з Міністэрствам эканомікі 19 лютага 2015 года.

У апошні час Міністэрства эканомікі заклапочана станам карпаратыўнага кіравання ў гаспадарчых таварыствах з удзелам дзяржавы і пры любой магчымасці прасоўвае і папулярызуе гэтыя ідэі. Механізм карпаратыўнага кіравання ў нестабільных эканамічных умовах з'яўляецца тым фактарам, які пры мінімальных выдатках павышае эфектыўнасці дзейнасці прадпрыемстваў.

У Беларусі карпаратыўнае кіраванне развіваецца нераўнамерна. За мінулы год прыватны сектар паказаў прадукцыйнасць працы ў 1,7 разы вышэй, чым дзяржаўны, што сведчыць пра тое, што трэба займацца праблемай корпуправления ў дзяржсектары. Асацыяцыя Еўрапейскага Бізнесу, валодаючы патэнцыялам для правядзення такіх мерапрыемстваў, папрасіла прадстаўнікоў еўрапейскіх і беларускіх кампаній "Зубр Капітал», «Бэйкер Цілі Бел» і «Брытыш-Амерыкан Табака Трэйдынг Компані», якія з'яўляюцца членамі Асацыяцыі, падзяліцца вопытам выбудоўвання карпаратыўнага кіравання.

На семінары Ларыса Ляўковіч, начальнік упраўлення ўдасканалення арганізацыйных форм кіравання Міністэрства эканомікі, адзначыла важнасць таго, што мерапрыемства праводзіцца пры ўдзеле Асацыяцыі Еўрапейскага Бізнесу: «Запрашэнне такіх партнёраў - гэта свежы погляд, новы ракурс вырашэння праблем, новае бачанне карпаратыўнага кіравання».

Прадстаўнік Мінэканомікі распавяла, што не вельмі добры стан карпаратыўнага кіравання ў таварыствах з удзелам дзяржавы можна растлумачыць шэрагам аб'ектыўных і суб'ектыўных праблем. Суб'ектыўныя - гэта недаацэнка органамі, якія ажыццяўляюць ўладальніцкі нагляд, ролі карпаратыўнага кіравання для павышэння эфектыўнасці дзейнасці гаспадарчых таварыстваў, а таксама ўмяшальніцтва ў аператыўную дзейнасць гаспадарчых таварыстваў.

- Гэтыя дзве праблемы не паддаюцца заканадаўчаму рэгуляванню і замацаванню. Мы іх можам пераадолець толькі тым, што будзем пры кожнай магчымасці распавядаць і даказваць, што карпаратыўным кіраваннем трэба займацца, - сказала Ларыса Ляўковіч.

Да аб'ектыўных праблем адносіцца недасканалае карпаратыўнае заканадаўства і нізкая хуткасць ўнясення ў яго зменаў. Па словах Ларысы Ляўковіч, у Казахстане і ў Расіі карпаратыўнае заканадаўства дапрацоўваецца штогод па некалькі разоў. У нас жа першапачаткова закон быў далёкі ад дасканаласці, а з кожным годам разрыў з Казахстанам і Расіяй павялічваецца - наша заканадаўства цяпер шмат карпаратыўных інструментаў і механізмаў не рэгулюе. Тым не менш, у красавіку ў Закон "Аб гаспадарчых таварыствах" плануецца ўнесці вялікія змены. Напрыклад, будзе дазволена існаванне таварыства з адным удзельнікам, будзе ўведзены інстытут акцыянернага пагаднення, з'явіцца артыкул аб фідуцыярным пагадненні і г.д.

Яшчэ адна праблема звязаная з інстытутам прадстаўнікоў дзяржавы ў органах кіравання таварыстваў.

- Мы ўвесь час ўносім прапановы аб павышэнні прафесіяналізму прадстаўнікоў дзяржавы, а таксама аб сыходзе ад практыкі прызначэння прадстаўнікамі дзяржавы дзяржслужачых. Трэба пераходзіць на прыцягненне да гэтай працы прафесійных кіраўнікоў, незалежных ад дзяржавы. З іншага боку, у нас не так шмат асоб, якія могуць прапанаваць такія паслугі. Але калі мы не будзем патрабаваць ад рынку гэтых паслуг, то прапанова сама па сабе не ўзнікне. Я думаю, што калі мы ўсё ж будзем спрабаваць прыцягваць прафесіяналаў да кіравання прадпрыемствамі, то рана ці позна вырасце пласт кіраўнікоў, якія будуць выконваць сваю функцыю як след, - упэўненая прадстаўнік Мінэканомікі.

Юрый Слепич, намеснік дырэктара ТАА «Арцынгер і партнёры», падтрымлівае меркаванне пра важнасць прафесійнага падыходу:

- Для карпаратыўнага кіравання важны прафесійны складнік. Дзяржава як уласнік, ажыццяўляючы ўладальніцкі нагляд, абапіраецца на чыноўнікаў ў канцэрнах, прадпрыемствах і выканкамах і прызначае іх сваімі прадстаўнікамі. Але калі чалавек не валодае адпаведнымі ведамі і практычным вопытам, то чакаць эфектыўнасці вельмі складана.

У сваім выступе прадстаўнік ТАА «Арцынгер і партнёры» распавёў і пра рэкамендуемыя патрабаванні, якім павінны адпавядаць незалежныя дырэктары ў саветах дырэктараў кампаній. У прыватнасці, такі чалавек не павінен з'яўляцца 1) афіляванай асобай таварыства, 2) на працягу апошніх трох гадоў службовай асобай (кіраўнікам) або работнікам гэтага таварыства, 3) сваяком службовых асоб таварыства, 4) бокам па абавязацельствах з таварыствам, 5) афіляванай асобай буйнога контрагента таварыства, 6) прадстаўніком дзяржавы.

Старэйшы інвестыцыйны менеджэр ТАА «Зубр Капітал» Андрэй Філон падзяліўся практычным вопытам наконт працы і прыцягнення незалежных дырэктараў:

- Незалежны член савета дырэктараў патрэбен для таго, каб збалансаваць інтарэсы некалькіх уласнікаў, а таксама каб перадаць кампаніі свой назапашаны вопыт кіравання бізнесам.

Ён адзначыў, што выдаткі на ўтрыманне незалежнага члена савета дырэктараў павінны аплачвацца з бюджэту самой кампаніі, а не аднаго з акцыянераў (інакш такі чалавек перастае быць незалежным), узнагароджанне варта рабіць не фіксаваным, а ў залежнасці ад выніку працы кампаніі.

Таксама Андрэй Філон распавёў пра тое, чым павінен займацца савет дырэктараў. У яго паўнамоцтвы ўваходзіць адабрэнне (змяненне) штогадовага бюджэту, адабрэнне (змяненне) доўгатэрміновага бізнес-плана, узгадненне ключавых паказчыкаў дзейнасці, прызначэнне і звальненне ключавых асоб, узгадненне істотных умоў працоўных дагавораў, зацвярджэнне памеру штогадовага ўзнагароджання, уключаючы апцыённыя праграмы, прыняцце рашэнняў аб выплаце дывідэндаў у рамках зацверджанай дывідэнтнай палітыкі, рэкамендацыі агульнаму сходу акцыянераў па пытаннях стварэння даччыных кампаній, здзелак зліцця і паглынання, інвеставання ў іншыя кампаніі, змены характару і сферы вядзення бізнесу, заключэнне здзелак, прыняцце абавязацельстваў, пазык, гарантый, закладаў, іншых абцяжаранняў, набыццё/продаж нерухомай маёмасці, змена аўдытараў і юрыдычных дарадцаў, рэкамендацыі агульнаму сходу акцыянераў па ўнясенні змяненняў і дапаўненняў у статуты, зацвярджэнне і ўнясенне зменаў у палажэнне аб кіраўнічым ўліку і фінансавым менеджменце, палажэнне аб кадравай палітыцы, ўзгадненне змяненняў ўліковай палітыкі, ўзбуджэнне або ўрэгуляванне істотных судовых, арбітражных або іншых спраў.

Пры гэтым прадстаўнік кампаніі «Зубр Капітал» адзначыў, што важна пакідаць і свабоду дзеянняў для генеральнага дырэктара:

- Калі чалавека засцерагчы з усіх бакоў рамкамі, ён не зможа працаваць эфектыўна - яму трэба даць трохі волі. Паўнамоцтвы нашых саветаў дырэктараў выбудаваныя такім чынам, каб у генеральнага дырэктара заставаўся прадпрымальніцкі запал, каб ён быў не проста адміністратарам, а кіраўніком са сваімі паўнамоцтвамі.

Павел Цароў, кіраўнік партнёр ТАА «Бэйкер Цілі Бел», распавёў пра тое, што дзякуючы карпаратыўнаму кіраванню павышаецца эфектыўнасць бізнесу і інвестыцыйная прывабнасць кампаніі, умацоўваецца рэпутацыя, зніжаецца кошт крэдытавання, павялічваецца рынкавы кошт кампаніі, зніжаюцца рызыкі, у тым ліку і тыя, якія звязаныя з прад'яўленнем судовых пазоваў.

- У Беларусі ўкараненне прынцыпаў карпаратыўнага кіравання адбываецца ў першую чаргу ў кампаніях, якія зацікаўлены ў прыцягненні фінансавання з боку міжнародных фінансавых арганізацый, інвестыцыйных фондаў. Калі інвестар бачыць, што дзейнасць кампаніі празрыстая, што ў савет дырэктараў можна прызначыць сваіх прадстаўнікоў, што працуе камітэт па аўдыце, то ў яго будзе ўпэўненасць у захаванасці сваіх інвестыцый.

Асобна Павел Цароў спыніўся на дзейнасці камітэта па аўдыце, які ствараецца саветам дырэктараў кампаніі для нагляду за аўдытарскай дзейнасцю і абставінамі:

- Камітэт выбірае вонкавага аўдытара і ацэньвае эфектыўнасць яго працы. У большасці краін камітэт па аўдыце павінен складацца са знешніх, не звязаных з кампаніяй дырэктараў. Акрамя ацэнкі заключэнняў знешніх аўдытараў камітэт павінен кантраляваць функцыю ўнутранага аўдыту і прымаць удзел у раскрыцці інфармацыі аб дзейнасці кампаніі.

Пры гэтым варта адрозніваць камітэт па аўдыце і рэвізійную камісію: асноўнымі задачамі камітэта з'яўляецца кантроль за фінансавай справаздачнасцю, нагляд за прынцыпамі вядзення бухгалтэрыі і працэсамі ўнутранага кантролю, кантроль за выбарам і працай знешніх аўдытараў, а камісія займаецца ажыццяўленнем ўнутранага кантролю фінансавай і гаспадарчай дзейнасці.

Аб пабудове эфектыўных карпаратыўных камунікацый у буйных карпарацыях і холдынгах ўдзельнікам семінара распавёў Платон Занько, вядучы спецыяліст аддзела па карпаратыўных сувязях ЗУП «Брытыш-Амерыкан Табака Трэйдынг Компані» у Беларусі:

- Нават маючы самае лепш заканадаўства па карпаратыўным кіраванні ў свеце, нават маючы самых кваліфікаваных супрацоўнікаў і кіраўнікоў, бізнес усё роўна можа не развівацца. Каб кожны вінцік працаваў правільна, у кампаніі павінна быць выбудавана эфектыўная карпаратыўная камунікацыя: кожная частка складанага механізму павінна ўсведамляць сваю ролю, важнасць, агульную мэту і місію, якую пераследуе кампанія. 

У канцы семінара Яўген Мардасевіч, кіраўнік напрамку па працы з дзяржаўнымі органамі Асацыяцыі Еўрапейскага Бізнесу, заклікаў удзельнікаў семінара не баяцца браць на сябе адказнасць пры выбудоўванні сістэмы карпаратыўнага кіравання:

- Дзеючае прававое поле не перашкаджае прыватнаму беларускаму бізнесу ўкараняць інстытуты карпаратыўнага кіравання, развіваць іх, працаваць па сучасных стандартах. У дзяржпрадпрыемстваў і дзяржорганаў пастаянна ўзнікаюць праблемы: дзяржслужачыя хочуць мець метадычку, як правільна паступаць. Але ў карпаратыўным кіраванні такога быць не можа апрыёры: міністэрствы, як трымальнікі акцый прадпрыемстваў, павінны разам з дырэктарамі думаць, як жыць далей. Не трэба пастаянна прасіць ад Мінэканомікі, Мінфіна альбо Дзяржкаммаёмасці інструкцый пра тое, як працаваць, што рабіць з акцыямі і як дзяліць адказнасць. Трэба браць усё ў свае рукі.

Асацыяцыя Еўрапейскага Бізнесу заўсёды рада магчымасці даць экспертную падтрымку сваіх членаў дзяржаўным органам і выступіць у якасці арганізатара падобных адукацыйных і дыскусійных мерапрыемстваў. Мэтамі Асацыяцыі з'яўляюцца паляпшэнне бізнес-клімату ў Беларусі праз канструктыўны дыялог еўрапейскіх, нацыянальных кампаній і дзяржавы, а таксама забеспячэнне інфармацыйна-аналітычнай і экспертнай падтрымкі.

Спампаваць прэзентацыі спікераў:

Прэзентацыя Юрія Слепіча («Арцынгер і партнёры»)

Прэзентацыя Андрэя Філона (ТАА «Зубр Капітал»)

Прэзентацыя Паўла Царова (ТАА «Бэйкер Цілі Бел»)